selbst vs. allein – Jaka jest różnica?

Selbst czy allein?  Te dwa wyrazy często sprawiają kłopot, gdyż mają bardzo podobne znaczenia. Na szczęście istnieje pomiędzy nimi drobna różnica, dzięki której nie będziesz ich więcej mylić.

selbst – sam, samemu, samodzielnie; samo w sobie
Mówi nam o tym, że coś zrobiliśmy samodzielnie, bez pomocy innych osób.

Ich habe den Kuchen selbst gebacken. – Upiekłam sama ciasto. (bez niczyjej pomocy)
Das Kind räumt sein Zimmer selbst auf. – Dziecko samo sprząta swój pokój. (bez niczyjej pomocy)
Ich möchte mit ihr selbst sprechen. – Chciałbym z nią porozmawiać sam. (bez niczyjej pomocy / towarzystwa)
Diese Aufgabe war selbst nicht schwierig, aber ich musste etwas Zeit aufwenden, um sie zu lösen. – To zadanie samo w sobie nie było trudne, ale musiałam poświęcić trochę czasu, by je rozwiązać.

Według słownika Duden wyraz ten wykorzystuje się głównie w języku oficjalnym (Hochdeutsch) lub literackim.

Spotkać się możesz również ze słówkiem „selber”. Ma takie samo znaczenie, ale używa się go w języku potocznym. 

Er lernt Deutsch selber. – On uczy się niemieckiego samodzielnie. (bez niczyjej pomocy, bez nauczyciela)

„Selbst” (=sogar) może mieć jeszcze jedno tłumaczenie: nawet
Selbst ich kann den Kuchen backen. – Nawet ja potrafię upiec ciasto.

Czasami, gdy z kimś się przedrzeźniamy bądź kogoś przezywamy, ta druga strona odbija piłeczkę i mówi: sam jesteś … (przymiotnik / rzeczownik). W języku niemieckim też możemy tak powiedzieć i w tym przypadku również użyjemy „selber”.

Du Idiot! – Selber! – Ty idioto! – Sam jesteś idiotą!

Przydatne zwroty:
jdn. sich (+Dat.) selbst überlassen – pozostawić kogoś samemu sobie
mit sich selbst (+Dat.) reden – mówić do siebie
selbst wenn – nawet jeśli
selbst dann, wenn… – nawet wtedy, gdy